24. Lak aan de lemen laag

Beste Gerard

Terwijl ik nog zit te herkauwen op een artikel in Vrij Nederland met de titel ‘Ideeën voor een nieuwe economie’, ontvang ik jouw mail over de ideeëneconomie. Je bent aardig actueel voor iemand die geen kranten leest en niet naar het nieuws kijkt. Maar misschien dat een mens juist zonder die ballast van informatie over de huidige economie scherper ziet wat er aan de hand is en waar de oplossingen liggen. In ieder geval spreekt jouw ideeëneconomie mij erg aan.

In het genoemde artikel wordt de fase waarin we ons nu bevinden gezien als de laatste stuiptrekking van het huidige economisch stelstel. Een stelsel dat gebaseerd is op het idee dat het voor iedereen continu sinterklaasavond moet zijn. En om die blinde consumptiedrang en de daarmee gepaard gaande investeringsdrang van bedrijven te financieren hebben de banken de economie vol gepompt met geld dat er in feite nog niet was. Het heeft ons de afgelopen decennia veel materiële welvaart gebracht maar het houdt een keer op met op de pof leven. De traditionele economische golf van meer en groter is over zijn hoogtepunt heen en wordt overspoeld door een golf van allerlei nieuwe initiatieven die lak hebben aan vastgeroeste bedrijfsvormen en die zich ontrekken aan de controlerende en lobbyende instituties van het huidige stelsel. De traditionele economische golf gaat neerwaarts. De nieuwe economische golf richt zich op. De kunst is om met je bedrijf op die laatste golf te surfen. Jouw ideeëneconomie zit naar mijn mening op die nieuwe golf.

De metafoor van de golven suggereert dat het elkaar opvolgen van de verschillende economische stelsels een natuurlijk proces is. En dat is volgens mij ook zo. Maar waarom houdt men dan toch op zoveel plaatsen en zolang vast aan het traditionele stelsel? Waarom krijgen nieuwe ideeën over bijvoorbeeld organisatievormen, samenwerkingsverbanden en ondernemerschap die haaks op dat traditionele denken staan zo weinig steun? Dat heeft natuurlijk alles te maken met de grote belangen van degene die in de huidige structuur op de bevoorrechte posities zitten. Die hebben geen baat bij grote veranderingen in de onderlinge economische verhoudingen. Op bedrijfsniveau ligt die bevoorrechte positie veelal bij het management. Op makro nivo ligt dat bij de markt regulerende en controlerende instituties. In feite heb ik het weer over de lemen lagen uit mijn vorige mail.

De hardnekkigheid waarmee men vasthoudt aan het bestaande kost echter steeds meer energie. En energie om iets tegen te houden – in dit geval verandering – kost veel meer kracht dan energie steken in iets nieuws ontwikkelen. En dat spreekt me zo aan in jouw laatste mail. Laten we gewoon beginnen met nieuwe ideeën in praktijk brengen. Niet eerst die lemen lagen proberen af te breken maar er gewoon omheen lopen en er iets nieuws naast te zetten. Nieuwe bedrijfjes waarbij managementtaken verspreid worden over verschillende medewerkers. Werknemers die zelf de verantwoordelijk dragen voor hun bijdragen aan de onderneming. Werknemers die van nature samenwerking zoeken met anderen in plaats van samenwerking opgelegd krijgen. Samenwerken in een platte structuur zoals jij dan omschrijft. Bedrijven die gebaseerd zijn op vertrouwen op elkaar en in elkaar. Lijkt me een goed idee.

Schrijf mij maar in als lid van je fanclub van de ideeëneconomie.

Groeten,

Jan