20. De betoverde monteurs

Beste Gerard

De economie zit in een moeilijke periode. Daar is niet bijzonders aan. Al decennia lang beweegt de economie zich al slingerend langzaam omhoog. Tijden waarin alles lijkt te kunnen, worden steevast gevolgd door een economische crisis, waarbij de groei van onze welvaart even stilvalt of af en toe zelfs krimpt. Als de economie 2 a 3 % groeit ervaren we dat als vanzelfsprekend, maar als er twee kwartalen een krimp is van 0,2 a 0,3 % springen we collectief in de stress. Dat laatste is nergens voor nodig want de economie heeft zo zijn natuurlijk verloop en daar horen tijdelijke terugvallen nu eenmaal bij. De economische motor komt echt niet stil te vallen als er 99 % geproduceerd wordt in vergelijking met het nationaal product van het jaar daarvoor. Dat is dan nog steeds 102 % van het nationaal product van twee jaar geleden waarin de economie 3 % groeide en de economie volgens de media op volle toeren draaiden. Nu wil ik niet de persoonlijke ellende bagatelliseren van degene die ten gevolge van die 1 % daling hun baan verliezen, maar het is geen reden voor nationaal doemdenken en apathie. De economische schommelingen zijn niet het probleem. Die zijn inherent aan het alom geprezen marktmechanisme. Het probleem is de verdeling van werk en daarmee van inkomen. En dat probleem manifesteert zich meer in een teruglopende economie dan in een opbloeiende economie.

Wat is er aan de hand als een motor niet goed loopt of af en toe hapert? Zit er lucht in de leidingen of is er sprake van vervuiling waardoor de energie niet stroomt? En speelt er iets vergelijkbaar als we het over de motor van onze economie hebben? Op deze vragen wil ik graag in een volgende mail ingaan. Waar ik het nu over wil hebben is de vraag wat de belangrijkste onderdelen zijn van onze economische motor. Als de monteurs van onze economie, de politici die de besluiten nemen, niet weten hoe die motor in elkaar zit neem je waarschijnlijk ook de verkeerde maatregelen. Dus laten we onze korte analyse van de economische toestand in ons land beginnen met de vraag: ‘ Wat zijn de belangrijkste onderdelen van de economische motor?

Vraag aan economen wat het kloppend hart is van de economie en de kans is groot dat zij spontaan werk en het daaraan gerelateerde inkomen noemen. Maar waar zit het werk? Onderstaande kerngegevens komen uit de jaaroverzichten van de organisatie voor het midden- en kleinbedrijf (MKB). Het MKB bestaat uit bedrijven met maximaal 250 werknemers.

Kerngegevens MKB in 2009

Aantal bedrijven                                                                      864.000

Aandeel MKB bedrijven                                                           99 %

Werknemers totaal ( excl . overheid)                                        7,4 miljoen

Werknemers in mkb bedrijven                                                  4,4 miljoen

Omzet totaal bedrijfsleven                                                      1395 miljard (2007)

Omzet mkb bedrijven                                                             817 miljard   (2007)

Werknemers overheid0,                                                          95 miljoen (2007)

Het werk en ons inkomen wordt volgens deze cijfers voor bijna 60% gegenereerd door het midden en kleinbedrijf. Als we ons bovendien realiseren dat de innovatie een belangrijk speerpunt voor de ontwikkeling van de economie op lange termijn is, en dat die vooral in het MKB plaatsvindt, is het op zijn minst verwonderlijk dat dit deel van economie zo weinig aandacht krijgt.

Als je met een objectieve blik naar de economische berichtgeving in de media kijkt constateer je dat het grotendeels over de grote en vooral de beursgenoteerde ondernemingen gaat. Veelal wordt de informatie niet bij die ondernemingen zelf gehaald maar worden de woorden, die van de lippen van beursanalisten rollen slaafs genoteerd en als belangrijke informatie de wereld in getoeterd. Meestal gaat die informatie vergezeld van waarschuwingen dat de beurs, de belegger of de financiële markten opgetogen, afwachtend, zenuwachtig of onzeker zijn. En daar worden onze politici dan weer zenuwachtig van en laten zich vervolgens door die doorgetoeterde en aangedikte analisteninformatie beïnvloeden bij de besluiten die zij moeten nemen in ons algemeen belang.

De monteurs van de economie lijken haast betoverd door de aantrekkingskracht van de top van de piramide van het bedrijfsleven, de beursgenoteerde ondernemingen, en realiseren zich te weinig dat ze maatregelen moeten nemen om de erosie in de onder die top liggende MKB bedrijven tegen te gaan. Er is te weinig oog voor het MKB als motor van de economie en aanjager van nieuwe ontwikkelingen.

Groeten,

Jan